Massivlar

Ushbu bob JavaScript va boshqa ko'plab dasturlash tillaridagi fundamental ma'lumotlar tipi bo'lgan massivlarni yoritib beradi. Massiv — bu tartiblangan qiymatlar to'plamidir. Har bir qiymat element deb ataladi va har bir element massivda o'zining indeksi deb nomlanuvchi raqamli o'ringa ega.

JavaScript massivlari tiplashtirilmagan (untyped): massiv elementi istalgan tipda bo'lishi mumkin va bitta massivning turli elementlari har xil tipda bo'lishi ham mumkin. Massiv elementlari hatto obyektlar yoki boshqa massivlar bo'lishi ham mumkin, bu esa obyektlar massivi va massivlar massivi kabi murakkab ma'lumotlar tuzilmalarini yaratishga imkon beradi.

JavaScript massivlarida indeksatsiya noldan boshlanadi va 32 bitli indekslar ishlatiladi: birinchi elementning indeksi 0, eng yuqori mumkin bo'lgan indeks esa 4294967294 (2³²−2) ga teng. Bu massivning maksimal hajmini 4,294,967,295 elementgacha bo'lishini ta'minlaydi. JavaScript massivlari dinamikdir: ular zaruratga qarab kattalashadi yoki kichrayadi va massiv yaratilayotganda uning hajmini oldindan belgilash yoki o'lchami o'zgarganda uni qayta taqsimlash shart emas.

JavaScript massivlari siyrak (sparse) bo'lishi mumkin: ya'ni, elementlar ketma-ket indekslarga ega bo'lishi shart emas va ular orasida bo'shliqlar bo'lishi mumkin. Har bir JavaScript massivining length xossasi mavjud. Siyrak bo'lmagan (zich) massivlar uchun bu xossa massivdagi elementlar sonini bildiradi. Siyrak massivlar uchun esa length har qanday elementning eng yuqori indeksidan katta bo'ladi.

JavaScript massivlari JavaScript obyektining ixtisoslashtirilgan shaklidir va massiv indekslari aslida shunchaki butun son ko'rinishidagi xossa nomlaridir. Massivlarning o'ziga xos jihatlari haqida ushbu bobning keyingi qismlarida batafsilroq to'xtalamiz. Odatda, implementatsiyalar massivlarni optimallashtiradi, shuning uchun raqamli indekslangan massiv elementlariga murojaat qilish oddiy obyekt xossalariga murojaat qilishdan ancha tezroq bo'ladi.

Massivlar o'z xossalarini Array.prototype'dan meros qilib oladi. Bu prototip massivlar bilan ishlash uchun boy metodlar to'plamini taqdim etadi va ular §7.8-bo'limda ko'rib chiqiladi. Bu metodlarning aksariyati universal (generic) hisoblanadi, ya'ni ular nafaqat haqiqiy massivlar, balki har qanday "massivsimon obyekt" (array-like object) uchun ham to'g'ri ishlaydi. Massivsimon obyektlarni §7.9-bo'limda muhokama qilamiz. Va nihoyat, JavaScript satrlari belgilar massivi kabi ishlaydi va buni §7.10-bo'limda ko'rib chiqamiz.

ES6 birgalikda "tiplashtirilgan massivlar" (typed arrays) deb nomlanuvchi yangi massiv klasslari to'plamini kiritdi. Oddiy JavaScript massivlaridan farqli o'laroq, tiplashtirilgan massivlar qat'iy belgilangan uzunlikka va qat'iy belgilangan raqamli element tipiga ega. Ular yuqori ishlash samaradorligini (performance) ta'minlaydi va ikkilik ma'lumotlarga bayt darajasida murojaat qilish imkonini beradi. Bu mavzu §11.2-bo'limda yoritilgan.